مهارت های فرزند پروری مجموعه ای از رفتارها است که تعامل های والد – فرزند را در بسیاری ازموقعیت ها توصیف می کنند. در واقع شیوه تربیتی اعمال شده از سوی والدین، شامل مجموعه رفتارهای متعدد گوناگون طبیعی و بهنجار است که والدین به منظورکنترل واجتماعی نمودن کودک خود از آن استفاده می کنند.
انواع سبک های فرزند پروری
فرزند پروری مقتدرانه:
این والدین نسبت به نیازهای کودکان خود حساس هستند، نه تنها قادر به شناسایی نیازهای کودکان خود در هرشرایطی هستند بلکه توانایی ارائه پاسخ متناسب با شرایط مذکور را هم دارند. آنها بر رفتارهای کودک شان کنترل دارند اما استقلال کودک را محدود نکرده و حتی کودک را به استقلال تشویق می کنند. به فرزندان خود ابراز صمیمیت و مهربانی می کنند، به نقطه نظرات آنها با حوصله گوش می دهند و آنها را به شرکت در تصمیم گیری خانوادگی تشویق می کنند.
كودكان دارای والدین مقتدر نسبت به سایر کودکان، نتایج و رفتارهای اجتماعی و هیجانی و تحصیلی بهتری دارند هم چنین متکی به خود، مستقل، ایمن، مردمی و کنجکاو بوده و از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند. کمتر مستعد به اختلالات افسردگی و اضطراب هستند.
فرزندپروری
فرزند پروری سخت گیرانه:
در این شیوه والدین تنبیه کننده، محدود کننده و متوقع هستند، در حالی که پاسخ دهی آنها به نیازهای کودک بسیار کم است. بر خورد این والدین را می توان دراین جمله نشان داد «این کار را انجام بده چون من این طور می گویم» در نتیجه، تبادل و ارتباط کمی با فرزندان خود دارند و از فرزند خود انتظار دارند بدون پرسش درباره صحت و سقم آن حرف بزرگترها راقبول کند و هرگاه فرزند حرف والدین را بدون چون و چرا نپذیرد متوسل به زور و تنبیه خواهند شد. در این شیوه تربیت فرزند، کودکان گوشه گیر، ترسو، فاقد حس استقلال هستند. کودکانی تحریک پذیر، کم جرأت، متخاصم و بیش از اندازه پرخاشگر، ناخشنود، گوشه گیر و بدگمان می شوند. به طوریکه این کودکان تمایلی به همکاری نداشته و در بزرگسالی از افسردگی، اعتماد به نفس پايين، ابتکار پایین، مشکلات مربوط به تصمیم گیری و نیز از مهارت های اجتماعی پایین و سطح بالایی از افسردگی و اضطراب در رنج به سر می برند. ممکن است آنها نمرات خوبی در تحصیل کسب کنند اما معمولاً نسبت به قابلیت ها و توانایی های خود نظر مثبتی ندارند و درنهایت ممکن است احساس عدم پذیرش خود، تنهایی عاطفی و عدم پذیرش والدین را داشته باشند.
فرزند پروری سهل گيرانه:
در این شیوه فرزند پروری والدین ممنوعیت و محدودیت اندکی برای فرزندان خود قائل می شوند و بیش از حد پاسخ گو بوده و والدینی بدون خواسته، بدون کنترل و نسبتاً گرم هستند. آنها استقلال کودکانشان را تشویق می کنند تا خودشان تصمیم بگیرند و فعالیت های خود را تنظیم نمایند و به این مسأله که از دید کودکانشان مظهر اقتدار باشند توجهی ندارند.
این والدین اغلب اجازه می دهند که فرزندانشان هرکاری می خواهند انجام دهند یعنی هر وقت میل دارند غذا بخورند یا به رختخواب بروند. چون معتقدند ترکیبی از حمایت و تأمین نیازهای کودک و نداشتن محدودیت باعث می شود تا کودک خلاق و با اعتماد به نفس شود در نتیجه کودکان نمي‌توانند رفتار خود را کنترل کنند چرا که این والدین به رشد همه جانبه کودک توجه ندارند، این کودکان مهارتهای اجتماعی ضعیف و اعتماد به نفس پایینی دارند. اغلب خودخواه ، وابسته، بی مسئولیت، لوس، بی ادب ، بی توجه به نیازهای دیگران و ضد اجتماعی هستند، رفتارهای نسنجیده از خود بروز می دهند، پیشرفت تحصیلی ناچیزی دارند و متکی به بزرگسالان هستند. علاوه بر این مستعد بدرفتاری هستند، ممکن است فکر کنند که «هر چیز دست یافتنی است» بنابراین سازگاری دراین فرزندان ضعیف است .
فرزند پروری بی توجه (اغماض گرانه):
در این شیوه فرزند پروری والدین وقت و انرژی کمی برای فرزندان خود می گذارند، به خواسته های جزیی فرزندان خود پاسخ مثبت می دهند اما از هر گونه تلاشی که اهداف دراز مدت را شامل می شود از قبیل ایجاد مقررات درباره تکالیف خانه و رفتار قابل قبول اجتماعی و پافشاری بر آنها ضعیف و زودگذر عمل می کنند. از آنجا كه طردكننده، غافل و ناديده انگار هستند، والديني غير پاسخگو و بي‌توقع‌اند. اگر این شیوه فرزند پروری زود آغاز شود همه جنبه های رشد کودک را مختل می‌کند، به طوریکه در یک مطالعه طولی در کودکان پیش دبستانی که مادرانی بی توجه وبی علاقه داشتند، در چند سال اول زندگی بدخو و متوقع بودند و این روش در سنین بالا نیز کارایی ضعیف دارد.
پژوهشهای انجام شده در فنلاند و ایالات متحده نشان می دهد كه این والدین بر خورد کلامی اندکی با نوجوانان خود دارند، نسبت به وضعیت تحصیلی فرزندانشان علاقه کمی نشان می دهند و به ندرت از محل مدرسه آنان اطلاع دارند، اهداف دراز مدت ندارند و موجب می شوند تا فرزندان آنها با احتمال بیشتریبیشتری در اعمال بزهکارانه شرکت کنند .
